مدرسه علمیه فاطمه الزهرا قائم شهر

شادی و غم از مهترین احساسات و نیازهای فطری و طبیعی انسان است که به دنبال کامیابی ها و ناکامی ها برای انسان به وجود می آید، دین مقدس اسلام شادی و حزن را تأیید کرده و به عنوان برنامه جامع و کامل حیات بشری، به راههای پرداختن به این دو هیجان مهّم زندگی بشری توجّه دارد. اسلام با شادی های کاذب که روح انسان را به گناه آلوده می کند مخالف است و از حزن های بیهوده نیز نهی کرده است. حال این که تعارض ظاهری بین آیاتی که حزن را از مومن نفی می کنند وروایاتی که حزن را از صفات مومن شمردند، مسئله ای است که قرار هست در این کرسی آزاد اندیشی پژوهشی مورد بررسی قرار بگیرد.

حزن غریزه ای است که در وجود انسان به ودیعه گذاشته شده و ممکن نیست انسانی اصلا محزون نگردد. حزن در واقع نتیجه ترس می باشد. ترس برای از دست دادن نعمت هاست و حزن برای نعمت از دست رفته و وقتی فردی در دنیا زندگی می کند و هر لحظه در معرض از دست دادن نعمتی می باشد، این ترس و اندوه امری طبیعی برای او می باشد.

برخی ادعا می کنند، آن چیزی که از اولیاء خدا در آیه 62 یونس نفی شده، همان خوف و حزنی است که بر کفار عارض می شود، نه آن حزنی که بر حسب طبیعت و سنت های الهی به عموم مؤمنین دست می دهد. اما باید گفت ترس و اندوه اگرچه در طبیعت انسان به ودیعه گذاشته شده اما فرد مؤمن به طور کلی باید غرایز خویش را کنترل نماید تا دچار امر نامطلوبی نگردد. و اینکه فقط گفته شود، حزن جزء سرشت انسان است و غیر قابل پیشگیری است نمی تواند حرف درستی باشد. با تکرار و تمرین و افزایش ایمان می توان ملکه امر مطلوب را ایجاد نمود.

نتیجه اینکه غم و اندوه به طور مطلق از دیدگاه اسلام مطرود نیست بلکه در مواردی مطلوب و ممدوح و در برخی موارد ناپسند بوده است.  و به طور کلی محزون شدن برای امور دنیوی نامطلوب می باشد که اضطراب و ناآرامی و افسردگی را به همراه دارد. و غم برای امور معنوی و اخروی نه تنها ناپسند نیست بلکه چه بسا اهل بیت و عرفا به آن سفارش کرده و زمینه ساز رسیدن به قرب الهی می باشد. اینکه فرد مؤمن برای عقب ماندگی معنوی خویش محزون باشد و این حزن برای او ایجاد انگیزه نماید تا بتواند جبران مافات نماید از بهترین ویژگی های اهل ایمان می باشد.

عزیزان می توانند جهت اطلاعات بیشتر به تفاسیر المیزان و نمونه ذیل آیه 62 سوره یونس مراجعه نمایند.