محورهای پژوهش در مورد امام زمان(عج)
از نکات مفید برای هر پژوهش، تعیین «محور» و «موضوع» است. هر چه محورهای تحقیق بیشتری در اختیار باشد، هم امکان عملی پژوهش فراهم تر است، هم ابعاد بیشتری از یک موضوع مورد کاوش قرار می گیرد.
در موضوع «مهدویت» پژوهش های زیادی به صورت مقاله و کتاب انجام گرفته و این موضوع و اعتقاد به منجی جهانی، که در فرهنگ اسلامی جایگاه مهمی داشته است، همواره نظر اندیشمندان و محققان حتی غیر مسلمانان را هم به خود معطوف داشته است. دشمنان اسلام و تشیع و مهدویت هم به نوع دیگر به این مسئله پرداخته اند.
آنچه در پی می آید، محورهایی پیرامون مهدویت و شخصیت حضرت مهدی(عج) و موضوعات مرتبط به آن امام غایب است، باشد که محققان اهل مطالعه را به کار آید و برای کار بیشتر انگیزه آفرین گردد (البته ترتیب دقیق و منطقی خاصی میان این سرفصل های پژوهشی نیست):
1. صفات معنوی و مقام امام زمان(عج) نزد خدای متعال و جایگاه او به عنوان حجت الهی و خلیفة الله.
2. شکل و شمایل ظاهری و نیروی بدنی حضرت مهدی(عج) و ویژگی های چهره و قامت و اندام او.
3. بشارت های پیامبران گذشته و پیامبر اسلام و امامان(عج) درباره آمدن او و حتمیّت ظهور و اصل غیبت و «موعود» بودن آن حضرت، و همگرایی ادیان و مذاهب در اعتقاد به موعود.
4. نام، کنیه ها، القاب و صفات شریف آن امام غایب.
5. نسب شریف امام عصر(عج) که این عناوین را دارد: انتساب او به پیامبر، از عترت بودن وی و اینکه فرزند فاطمه(س) و علی(ع) و امام حسین(عج) است.
6. خانواده او، پدر و مادرش، کیفیت ولادت و مخفی بودن آن و اعجاز الهی در این مسئله و موضوع طول عمر.
7. غیبت امام زمان(عج) ( غیبت صغرا و کبرا) و حالات او در زمان غیبت و رمز و راز غیبت و پیشینه غیبت در تاریخ انبیای گذشته و فلسفه و آثار آن، کیفیت زندگی امام در عصر غیبت، داشتن همسر و فرزند یا نداشتن؟
8. علائم ظهور، فتنه های جهانی و وضعیت عمومی عالم در آستانه ظهور منجی.
9. علامت ها و نشانه های نزدیک شدن ظهور در شرق و غرب جهان و روز ظهور.
10. ویژگی های «آخرالزمان» و مردم آن دوره، و وضع جهان از نظر افکار و عقاید و رفتار.
11. دولت های اسلامیِ در آستانه ظهور حضرت مهدی و وضعیت قرآن و سنت رسول خدا و بروز بدعت ها و تحریف ها و فرقه های باطل.
12. وضعیت عمومی مسلمین در عصر سلطه جباران از نظر دینی، معیشتی، سستی ارزش های اخلاقی و رواج گناهان و مفاسد.
13. نقش علما در عصر غیبت در هدایت افکار و مقابله با بدعت ها، علمای صالح و علمای سوء، نقش مثبت عالمان ربّانی در حرکت بدعت ستیزانه و زمینه سازانه.
14. شیعه در عصر انتظار، فضایل منتظران ظهور، اهمیّت «انتظار فرج» و انتظار سازنده و مخرّب.
15. وضعیت اقوام عرب و فتنه های دامن گیر جهان عرب، وضع حجاز و نیروهای منطقه ای.
16. سرزمین یمن و نقش آن در «حرکت تمهیدی مهدوی» و خروج یمانی و علائمی که در این سرزمین به ویژه رخ خواهد داد.
17. فلسطین و بیت المقدس و ورود امام زمان به آن سرزمین و پایان سلطه اسرائیل.
18. وضعیت و قضایای مربوط به سرزمین مصر، مغرب، عراق، شام، اردن و بحران های منطقه ای، آشوب ها و زلزله ها در این مناطق، قبل از ظهور حضرت مهدی(ع(
19. پدیده «سفیانی» و ماهیت او، خروج او قبل از قیام امام، تفکرات و گرایش و رفتار او و فتنه گری هایش در منطقه عراق، حجاز و بیت المقدس.
20. نقش خراسانی ها (ایرانی ها) و پرچم های سیاه و حرکت اقوام شرق و یاری امام زمان و سید خراسانی و میزان تطبیق این پیشگویی ها بر حرکت اسلامی در ایران و منطقه.
21. تحرکات روم، ترک، جنگ های منطقه ارمنستان و آذربایجان که در روایات آمده است و پیوند آن با موج بیداری اسلامی در اروپا و غرب.
22. قوم یهود و نصارا در عصر ظهور و احتجاج امام زمان با یهود و مسیحیان و نقش عیسای مسیح در این میان و رابطه نزول حضرت عیسی با ظهور حضرت مهدی(عج)
23. نحوه شروع قیام امام زمان، آغاز ظهور، حوادث مرحله به مرحله آن نهضت جهانی تا استقرار کامل و نهایی.
24. یاران امام زمان (یاران خاص و یاران عام)، سپاه او، ویژگی های اصحابش و تعداد و صفات آنان، جنسیت و قومیّت اصحاب او و نقش هایی که بر عهده خواهند گرفت و کیفیت ابلاغ حکم به آنان.
25. دشمنان حضرت مهدی(عج) و خروج کنندگان بر ضد او و مخالفان حکومتش (چه عناصر به ظاهر مسلمان و چه از دیگران(
26. کیفیت خروج و جهان گشایی، حرکت فرهنگی یا نظامی؟ ساختار سلاح ها و نحوه غلبه بر سلاح های مدرن.
27. علت درگیری و مخالفت گروه هایی با آن حضرت، فتوحات وی، قلمرو کشور مهدوی، نحوه اداره جهان در عصر امام زمان.
28. حکومت جهانی حضرت مهدی(عج)، نظم نوین جهانی، کیفیت اداره جهان با یک حکومت و دولت، ویژگی های حکومت مهدوی و جایگاه قسط و عدل در آن نظام، رشد اقتصادی و فرهنگی و فکری بشر در دوره ظهور و حضور، وفور نعمت ها و افزایش برکت ها و شرایط رفاهی و معیشتی مردم.
29. خروج دجّال، ماهیت دجّال و صفات او و پیروانش، واکنش مردم و پیروان امام به حرکت های دجالانه، و سرانجام دجّال و دار و دسته اغواگر او.
30. مدّت حکومت امام زمان و سرانجام وی و پایان دوره امامت آن حضرت، وفات و کیفیت شهادت آن حضرت.
31. موضوع «رجعت» و بازگشت صالحان و امامان حق به دنیا در تداوم حکومت مهدوی، اثبات و امکان رجعت و نمونه های آن در عصر پیامبران پیشین، رجعت چهره های شاخص حق و باطل.
32. خروج یأجوج و مأجوج و فتنه گری هایشان و بالاخره شکست و نابودی نهایی آنان.
33. علامات قیامت و نزدیک شدن رستاخیز پس از دولت و حکومت حضرت مهدی(عج) و امامان دیگر، خروج «دابّة الارض» و مسخ و گرفتاری مجرمان.
34. عقیده شیعه و اهل سنت درباره امام زمان و خصایص آن حضرت در روایات فریقین.
35. پیشگامان عرصه مهدویت پژوهی در تاریخ اسلام و تشیع و آثار تألیف شده در این موضوع و کتاب شناسی خاص مهدویت و امام زمان.
36. سوء استفاده های شیّادان از احساسات و عواطف دینی و مذهبی مردم نسبت به امام عصر، و بروز فرقه ها و مذهب های باطل و دکان داری هواپرستان با سوء استفاده از اعتماد مؤمنان.
37. مدعیان دروغین مهدویت در طول اعصار و قرون، و مذاهب ساختگی بر پایه این عقیده دینی و نقش استعمار و بیگانگان در پیدایش این فرقه ها، مثل بابی گری، بهائیت، قادیانیّه و ….
38. انگیزه استعمار از دامن زدن به فرقه های باطل و حمایت مالی و سیاسی و تبلیغاتی از آنان.
39. قالب ها و روش های نو در تبیین موضوع مهدویت برای جامعه امروز و بشریت معاصر.
40. تصور غربیان (اروپا و آمریکا) از موضوع امام زمان و شیوه های مقابله آنان با این تفکّر شیعی و اسلامی و لوث کردن آن و آمیختن به خرافات.
41. آسیب شناسی آداب و سنن و شعائر مرتبط به امام زمان و خرافه زدایی از سیمای حقیقت مهدویت و انتظار.
42. بازتاب مسئله مهدویّت در رسانه های غربی.
43. تولیدات سینمایی هالیوود و موضوع امام زمان و منجی در آثار هنری غرب.
44. سایت های خاص مهدویت و روش بهره گیری از این امکان برای نشر تفکّر مهدی باوری.
45. نقش انتظار در عصر حاضر و وظیفه منتظران و زمینه سازان در عصر غیبت.
46. کیفیت پیوند میان انقلاب اسلامی و انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج)
47. شباهت های موسی و مهدی8 در حرکت نجات بخشی و ابعاد فوق عادی در دو حرکت.
48. ابعاد غیر مادی و فوق بشری در موضوع امام زمان و تکیه آن به قدرت غیبی خدا (از ولادت، تا غیبت، ظهور و تشکیل حکومت(
49. شبهه شناسی در باب موضوع مهدویت و پاسخ آن شبهات و سؤالات.
50. انعکاس مهدویت و انتظار در اشعار شاعران و آثار ادبی.
51. شباهت های ظهور امام زمان و قیامت کبرا.
برگرفته از مجله فرهنگ كوثر تابستان 1387 - شماره 74
